बलिप्रतिपदा / पाडवा: बंध प्रेमाचे, सुखी संसाराचे

बलिप्रतिपदा, किंवा महाराष्ट्रातील परंपरेत पाडवा, ही दिवाळीनंतरचा हा दिवस आहे. एक असा दिवस जिथे श्रद्धा, नातेवाईकतेचे बंध, आणि जनजीवनातील नवीन सुरुवात एकत्र येतात. हा दिवस केवळ सण नाही, तर जीवन, संस्कृती आणि अन्नयात्रेचं परिपूर्ण प्रतीक आहे.

घरात सकाळपासून एक वेगळी ऊर्जा पसरते. आकाश अजून हिरवळीत असतानाच लोक घराबाहेर जातात, मातीची पूजा करतात आणि त्या पावलेल्या मातीला प्रणाम करतात. जिच्यावर संपूर्ण जीवन अवलंबून आहे. नन्हीं फुले, फळं, धान्य यांचा अर्पण करतात. काही ठिकाणी नवदांपत्याला विशेष ओवाळणीचा कार्यक्रम करतात. नवविवाहातील आनंद आणि नातेवाईकांचे प्रेम सोबत घेऊन.

हे दिवस “बली” या शब्दाशी जोडलेला आहे, परंतु येथे बलिदानाचा विचार फारसा नाही. बलिप्रतिपदामध्ये महत्त्वाचा अर्थ आहे स्वतः वाट पाहण्याबद्दल सामाजिक दायित्व, सहनशीलता, आणि पोषणाचे आदर. लोक म्हणतात की शांत मनाने केलेली पूजा, शुभ संकल्प, आणि एकमेकांची काळजी हेच खरे धन.

लोक नातेवाईकांच्या आठवणी काढतात, देवपुजा करतात, दान करतात. सर्वत्र “शुभारंभाचा” स्पर्श दिसतो.

बलिप्रतिपदा आपल्याला शिकविते संपत्तीपेक्षा संबंध महत्त्वाचे. आपलं अन्न शुद्ध ठेवावं, आपले संबंध स्वच्छ ठेवावेत, आपले मन स्थिर ठेवावं. आजचा दिवस जसा नव्या सुरूवातीचा आहे, तशी आपली जाणीव, आपली संस्कृती आणि निसर्गाशी संवाद नव्याने सुरू होऊ दे.